donderdag 17 september 2009

Pijn en pus

[column nrc.next vandaag]

Na het zuur komt het zoet
. Kent u die slagzin nog? Prinsjesdag 2002. Als het zoet al is gekomen, dan was het wel een verdomd klein zoetje.

De werkelijke tendens blijkt deze: na het zuur kwam het bittere, en daarna komen straks nog het walgelijke, het stinkende en het kokhalswekkende.

Na de pijn komt de pus.

Bij zo’n boodschap zou ik ook een grafgezicht opzetten.

Nu mag je van een regering niet verwachten dat ze een mondiaal noodlot afwendt, maar wel dat ze de klappen slim opvangt en de toekomst crisisbestendig maakt. Het stomste dat je dan kunt doen is de studiefinanciering bevriezen. Nu al is die, na jarenlang steeds weer wat afgeschaafd te zijn, zo abominabel dat je - tenzij je ouders even rijk als gul zijn - gedwongen bent erbij te lenen.

De gemiddelde schuld per afgestudeerde student was in 2004 al achtduizend euro, en is nu ruim twaalfduizend euro. Met het bevriezen van de studiefinanciering zullen die rode cijfers nog meer oplopen.

De schijnbaar milde maatregel krijgt dus een aantal dramatische effecten. Behalve dat studeren er weer een eliteaangelegenheid door dreigt te worden, kweekt de maatregel een complete generatie hoogopgeleiden (bestuurders, politici, bankiers) voor wie lenen en schuldenlast vanzelfsprekends zijn: iedereen leeft boven zijn stand.

Je krijgt, kortom, een Amerikaanse mentaliteit, en de kans is levensgroot dat al die toekomstige landsbestuurders die meenemen in hun latere werkzame leven. Juist die houding bracht ons in de ellende. De panacee voor deze crisis is dus de katalysator van een volgende.

Tenzij je ouders even rijk als gul zijn, zul je moeten lenen. Of werken. En dat is het andere dramatische neveneffect van de bevroren studiefinanciering: dat studenten minder tijd krijgen voor hun studie en academische vorming.

Omdat universiteiten wel voldoende rendementen moeten behalen, zullen ze het niveau evenredig laten zakken om hun slagingspercentages te waarborgen. Kortom: de studies worden nog oppervlakkiger, vluchtiger, zakelijker.

Maar misschien is dat juist de bedoeling van PvdA-onderwijsminister Plasterk. Hij wil toch het onderscheid tussen universiteit en hbo opheffen?

Geen opmerkingen: