Fietsmetafysica

[Column nrc.next van donderdag 3 september j.l., die ik nog niet on line had gezet, dus bij dezen]

Van alle weggebruikers zijn wielrenners verreweg het irritantst. Omdat ze hoegenaamd geruisloos zijn dwingen ze je met zo’n quasivriendelijk belletje om uit te wijken, en dan - zoef - stuiven ze als een insectensoort langs, terwijl het Dopplereffect nog bezig is hun belgeluid te vervormen.

Zo dacht ik er tot kortgeleden over. Tot het moment dat ik zelf een racefiets kocht, en me middels de bijbehorende kleding vermomde als precies zo’n insect dat de duinen doorstuift. Sindsdien weet ik dat juist recreanten de irritantste weggebruikers zijn.

Om de zoveel pedaalslagen hangen ze weer voor je wiel, in trosjes het fietspad te blokkeren, en net als je wat snelheid heb gemaakt, moet je - godsamme, ga dan aan de kánt, sukkel! - voor ze afremmen.

Op mijn belsignaal - toch een vriendelijk triangelslagje - reageren ze niet of nukkig, en altijd te traag. Je zou verwachten dat ik, die ooit in hun schoenen en op hun stadspedalen stond, die ergernis niet heb, omdat ik me in ze kan inleven. Niet dus. Compassie duurt kort. Op de fiets erger ik me aan automobilisten, in de auto storen fietsers me. Om het Shakespeariaans te zeggen: de wereld is een wegennet, en elk berijdt daarin zijn eigen voertuig.Opvallend is ook hoe snel groepsvorming tot stand komt op de wegensamenleving. Zodra ik zo’n wielerbroekje met zeem tussen m’n benen heb, en zo’n gestroomlijnde snoepkleurige helm, ben ik opeens één van hen, onderdeel van een groep die elkaar op terrasjes van duinpannenkoekenhuisjes toeknikken.

Als ik zou willen, zou ik aan kunnen schuiven voor een gesprek in geheimtaal: crankstellen, bracketas, derailleurs. In wielerharnas benaderen passanten me anders. Ineens krijg ik vragen over fietsroutes, en raadselachtiger: ineens weet ik daar de antwoorden op.

Wegwijzerbordjes als ‘LF4a’, die ik voorheen nooit opmerkte, hebben ineens betekenis. En ineens besef ik dat de wereld vol zit met wegwijzers die ik nog niet zie en die alleen voor beperkte groepen betekenis hebben.

Wie onze samenleving wil begrijpen, moet zich verdiepen in de metafysica van het fietsen.