Solidariteitsgolf

In voorpaginalanden is het vaak hetzelfde liedje: de ene corrupte schurk wil de andere corrupte schurk van de troon stoten. Vorige zomer zagen we zoiets in Zimbabwe, in de strijd tussen Tsvangirai- en Mugabe-aanhangers, die we volgden als een voetbalfinale tussen twee buitenlandse teams.

Tegelijkertijd waren er in Thailand protesten, die ons al iets meer interesseerden, aangezien er westerse toeristen bij betrokken waren die het land niet meer uit konden.

In het geval van Iran lijken we echter een compleet andere houding aan te nemen. Hoewel ook hier een variant klinkt op het oude voorpaginalandenliedje – de ene dictator versus de andere – heeft het Westen een hartstochtelijke voorliefde voor Mousavi ontwikkeld.

Het lijkt zelfs een wereldwijde solidariteitsgolf waar je je met goed fatsoen niet afzijdig van kunt houden. Wie nu z’n Twitterfotootje nog niet op groen heeft staan (om de revolutie symbolisch te steunen), is overduidelijk een egocentrische klootzak.

Hoe is dat te verklaren? Het kan niet alléén ons heilig geloof in ons democratisch systeem zijn. Dan zouden we het evengoed voor de bevolking in Birma, Cuba, Laos, Libië, Noord-Korea of Syrië kunnen opnemen.

Mousavi’s succes komt door de beeldvorming, die aansluit bij archetypische mythen van het Westen. Wij identificeren ons met de opstandige, jonge bevolking (ze hebben er zelfs mobieltjes!) en schakelen de Iranprotesten op één lijn met de Val van de Berlijnse Muur, de Mars naar Washington van Martin Luther King, en al die andere gebeurtenissen waarbij individuele vrijheden werden veroverd op een onderdrukkend systeem.

Identificatie is de sleutel. Als we iemand een spandoek ‘where is my vote?’ zien ophouden, gaan we er klakkeloos vanuit dat die persoon het liefste samen met ons in de McDonald’s cola zou willen drinken, maar door de dictatuur verstoken blijft van die zegeningen van ons Vrije Westen.

Dat hoeft niet helemaal waar te zijn. Stel dat volksheld Mousavi straks aan de macht komt, en, zoals hij graag wil, doorgaat met het verrijken van uranium en van Iran een kernmacht maakt, zetten we dan nog steeds onze Twitterfotootjes op groen?