Lijstjestijd

Begin december benaderen allerlei bladen mij altijd met de vraag wat de beste boeken van het jaar waren. “De onvermijdelijke lijstjes, hè?” zucht de bladenredacteur dan, alsof lijstjes zoiets zijn als files. Om mij overstag te krijgen klinkt het doorgaans: “We drukken er uw foto bij af. En de titels van uw boeken. Kan nooit kwaad, zo vlak voor de kerst, toch?”

Niks kerstgedachte, niks vrede op aarde, maar een dwingend appèl op mijn ijdelheid en hebzucht. Die uiteraard meteen akkoord gaan. Bovendien: ik heb liever dat ze een Deskundige Autoriteit vragen, dan dat ze het lijstje te grabbel gooien op een internetverkiezing. Want wat krijg je dan? Swaffelen als woord van het jaar, en Ella Vogelaar Zwijgt als politiek moment van het jaar.

Overeenkomst: beiden waren het stemadvies van GeenStijl. De site verdient alle lof voor wat ze met deze actie gniffelend aantonen: hoe onzinnig en manipuleerbaar internetverkiezingen zijn, en wat een slaafs stemvee de eigen achterban is.

Twee jaar geleden verkoos Time tot Person of the Year: ‘You’. Bedoeld was de you uit YouTube die een revolte tegen alle autoriteiten kwam brengen, de digitale ruimte democratiseerde en al die andere onhoudbaar gebleken claims.

2008 was het jaar dat deze you van zijn sokkel viel. Een kleine greep uit de brokstukken. Rita Verdonks Wikipedia-achtige site waarop burgers politiek mochten bedrijven werd, net als haar hele beweging, een hilarische farce. Niet eerder werden zoveel werknemers ontslagen door wat ze naïef publiceerden op Hyves of Facebook. Internetverkiezingen bleken te falen.

2009 zal het jaar zijn van de herwaardering van autoriteiten, kwaliteitsmedia, kundige politici en onderwijzers. De crisistijd zal helpen het kaf van het koren te scheiden. Populisten blijken dan immers niet de kennis en het leiderschap te bezitten die nodig zijn. Het besef zal dagen dat vooral sterke leraren nog toekomstige zonneschijn kunnen waarborgen. De recessie zal een Umwertung aller Werte brengen, nu de oude, op materialisme gestoelde waarden wankelen.
Het zal ­- en zo eindig ik toch nog met een blijde kerstboodschap - over zijn met het swaffelen.