Onlangs hoorde ik iets onthutsends van iemand die goed ingevoerd is in de technologie en regelstrategie achter verkeerslichten. Het ging over de drukknoppen voor voetgangers en fietsers.
Van kinds af aan heb ik dat al machtige instrumenten gevonden. Op elk kruispunt geven ze ons de troost dat we niet zijn overgeleverd aan de harteloze willekeur van het systeem. Met één druk op de knop laten wij, wielloze wandelaars, die meedogenloze autozee uiteenwijken, en we lopen over het zebrapad als Mozes door de Rode Zee.
Op oversteekplaatsen mét drukknop blijken voetgangers zich gemakkelijker bij de wachttijd neer te leggen dan op die zónder. Dus wat, vertelde mijn informant, doet de overheid? Ze plaatst op allerlei kruisingen drukknoppen, zonder dat die de wachttijd beïnvloeden. Het zijn placeboknoppen, die ons de illusie van macht geven.
De verleiding is groot om deze openbaring heel cynisch als metafoor te gebruiken (‘verkiezingen zijn ook een druk op de placeboknop’), maar je kunt er ook iets positiefs uit leren. Geef mensen het gevoel mee te sturen en hun gemopper vermindert.
Voorbeeld: de kinderopvang wordt duurder. Ja, ongeveer één euro per kind per dag, en als je daar de loonstijging in meerekent is het zes euro per maand. ‘Even wat populisme:’ twitterde Femke Halsema (GroenLinks) vorige week, ‘straks is de kinderopvang onbetaalbaar voor een verpleegster, maar bezitten we wel een peperdure straaljager.’
Dat populisme heeft ze consequent doorgezet. Hoewel de stijging van kinderopvangkosten alleszins redelijk is, kaapt Halsema het emotioneel gevoelige thema om de gunst van de kiezer te winnen.
Die staat mopperend voor een stoplicht zonder drukknop en voelt zich overgeleverd aan de willekeur van de regering. Als we burgers konden laten meebeslissen over het verdelen van die miljardenbezuinigingen, dan zouden ze niet zo klagen over die paar tientjes. Dan waren ze medeverantwoordelijk en betrokken, zagen ze de noodzaak ervan in, in plaats van zich zo passief en consumptief op te stellen.
Echt meebeslissen is bovendien niet eens nodig. Het volstaat om ze alleen maar die illusie te geven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten