Moreel appèl

Zullen die inburgeringcursussen dan eindelijk gaan volstromen? Minister Eberhard van der Laan (Integratie, PvdA) heeft, een jaar na zijn benoeming, zijn Integratienota af.

Van een afstandje lijkt die stevig. ‘Nieuwe Nederlanders’ moeten nadrukkelijker voor ons land kiezen en een ‘extra inspanning’ verrichten. Dat werd tijd: al jarenlang weigeren allochtonen op taalcursus te komen, en door gemeenten aangestelde docenten zitten zonder werk.

Precies een jaar geleden was er nog bonje tussen gemeentes, taalcentra en ministerie over wie hier de rekening voor ging betalen. Goed, dat waren de puinhopen van Paars, gevolgd door die van Hilbrand Nawijn, Rita Verdonk en Ella Vogelaar. Ja, ’t zijn altijd weer aparte typetjes die ze die portefeuille geven. Maar nu is er Eberhard met de IJzeren Hand.

Noch vóór dinsdag middernacht verdween mijn optimisme. Van der Laans slogans slaan namelijk niet neer in beleid. Die taallessen – toch de ‘extra inspanning’ bij uitstek - zijn nog steeds niet verplicht. Bij Pauw & Witteman beweerde de minister dat hij alleen ‘een moreel appèl’ kon doen aan de Nieuwe Nederlanders.

Ja, hij zou wel willen, maar van Europa ‘mag je mensen niet verplichten.’

Mogen we dus straks bij het Europese Hof gaan protesteren tegen het rekeningrijden?

Maar stel dat Van der Laan gelijk heeft, waarom verzint hij daar dan niets op? Een leuke bonus die de Nieuwe Nederlander misloopt als hij niet op taalcursus komt?

Ook met Van der Laan blijft het integratiebeleid een druilerig gedrocht dat bezwijkt aan exact datgene waar het al dertig jaar aan bezwijkt: vrijblijvendheid.

De Integratienota ademt een sfeer van harde aanpak, doortastendheid, maar zet dat nergens om in concrete sancties. Nog steeds hangt het welslagen af van de welwillendheid van wie komt integreren. ‘Een morele verplichting tot extra inspanning’, heet dat in de Integratiebrief. Die zinsnede vat het goed samen. Op het oog lijkt dat stevige taal, maar bij tweede lezing besef je dat ‘morele’ juist elke ‘verplichting’ ontkracht.

Dit is geen beleid, dit is zweverige ethiek.

Deed de Belastingdienst ook maar een ‘moreel appèl’ op ons.