Kartonnen dozen

Iedere crisis creëert zijn eigen emblemen. Die van de jaren dertig: rijen sjofele mannen voor arbeidsbureau’s. Die van de kredietcrisis: verslagen mannen in pak die een bankgebouw uit lopen met een doos onder hun arm. Wat daarin zit laat zich raden: ingelijste foto’s van gezinsleden, de eigen koffiemok, de presse-papier die dochterlief beschilderde voor vaderdag.

Ach, Amerika. Terwijl wij hier steggelen over een mogelijk begrotingsgaatje en een fooitje aardgasbaten, hebben beide presidentskandidaten daar een astronomisch zwart gat van enkele honderden miljarden dollars in hun begrotingen. Protest of zelfs maar lichte verontwaardiging hierover blijft uit in het land dat schaamteloos op de pof leven accepteert als een vanzelfsprekendheid, en dat volledig draait op gedroomde, fictionele vermogens. The American Dream.

Allemaal de schuld van De Medici in de vijftiende eeuw. Vóórdat zij in Florence de eerste banken oprichtten, was geld uitlenen tegen rente door de kerk verboden. Dankzij De Medici ontstond er een wereldeconomie die neerkomt op het verplaatsen van schuldenbergen tussen de deelnemende spelers.

Hoewel zelfs ingewijde economen er moeite mee zullen hebben om uit te leggen in welk opzicht die handelswijze verschilt van het illegale piramidespel, leeft over het algemeen de opvatting dat het wereldeconomiespel zich eindeloos voort kan zetten. The Dream Lives On.

In de Renaissance zorgde de leeneconomie ervoor dat ook arme burgers zich een adelbestaan konden aanschaffen, totdat decadentie de boel onvermijdelijk liet ontploffen. Nu, vijfhonderd jaar later, staat de nieuwe adel, strak in het pak, in het centrum van New York op straat met een kartonnen doos.

Ik blijf het een even mooi als komisch beeld vinden. Lehman Brothers gebruikte de beurs alsof het een casino was, zo blijkt. Goed dat de overheid niet bijsprong. Zo worden die kartonnen dozen een waarschuwing tegen al te hebzuchtig bankieren met te hoge risico’s.

Dante Alighieri plaatste de verkwisters en hebzuchtigen in de vierde kring van de hel, waar zij, samen met Sisyphos, een zware last zinloos heen en weer moesten sjouwen. Zo zullen de New Yorkse yuppen hun kartonnen dozen van werkgever naar werkgever zeulen.